Help, er zit een gat in de democratie

Afgelopen weekeinde verkiezingen in Duitsland en Portugal. Zie hier de opkomstpercentages door de jaren heen.

Duitsland:

2009: 70,8
2005: 77,7
2002: 79,1
1998: 82,3
1994: 79,0
1990: 77,8
1987: 84,3
1983: 89,1
1980: 88,6
1976: 90,7
1972: 91,1

Portugal

2009: 60,6 (1,75% blanco)
2005: 65,0
2002: 61,5
1999: 61,8
1995: 67
1991: 68,0
1987: 78,0
1983: 77,8
1980: 83,9
1979: 82,8
1976: 83,5
1975: 91

Donald Barthelme and Jan Jongbloed

Some weeks ago I wrote (in a review of Tracy Daugherty’s recent biography of Donald Barthelme for NRC-Handelsblad) the following sentences: ‘In the Netherlands Barthelme somehow never managed to become very popular. This in spite of the fact that he was perhaps the only foreign writer ever to include in his fiction a number of Dutch soccerplayers (in the story ‘Concerning the Bodyguard’, two bodyguards discuss the replacement of ‘Dutch goalkeeper Piet Schrijvers’ by ‘the brave Jan Jongbloed’ in the soccergame between the Netherlands and Peru during the Worldcup of 1978).'


















Piet Schrijvers and Jan Jongbloed. Whatever happened to those old heroes, I couldn’t help but wonder for a moment. But, to be honest, I had already forgotten about them when, yesterday morning I entered the farmacy around the corner. The customer in front of me was a strongly built man with grey hair and remarkable fingers; never in my life had I seen fingers that big, that... ‘Meaty’.


















Mmm, what a familiar face, I thought, when at some point he turned around. It couldn’t be, could it? I tried to catch another glimpse of that face that was somehow so well-known to me. A face that hadn’t changed that much over the years. Finally I stepped forward: ‘Sir, may I ask you something... you have such a familiar face...’ The man smiled and turned to the girls behind the counter: ‘Ah well, I have been coming in here for so many years now, haven’t I girls? Everyone here knows me.’ That voice. As if no time had passed since the seventies. I couldn’t be mistaken. ‘You are Jan Jongbloed aren’t you?’ He nodded, that was him alright. And as the girl behind the counter handed him his pills, I told the once famous goalkeeper about the curious coincidence that I should meet him here, at this moment, just around the corner from where I live, when I had just finished writing a review in which I mentioned this American writer, and the soccergame between the Netherlands and Peru, back in 1978, and the replacement of Piet Schrijvers by himself, Jan Jongbloed, due to a terrible attack of one of the Peruvians. Jongbloed smiled, then said: ‘It happened alright, but not in the game against Peru. It was against Italy, in Cordoba it was, in the twentieth minute, and indeed it was some foul, but Piet had a part in it too, he could have avoided it.’ After that we chatted for some more time, pills and stuff in our hands, and then I said goodbye, too flabbergasted even to think about making a snapshot. Anyhow, some important conclusions can be drawn:

1) Jan Jongbloed was, until this week that is, unaware of the existence of Donald Barthelme, and thus unaware of his role in the story ‘Concerning the Bodyguard’

2) In his story ‘Concerning the Bodyguard’ Barthelme has Piet Schrijvers being replaced by Jan Jongbloed during the soccergame between Peru and the Netherlands during the World Cup of 1978. In reality it was during the game against Italy that Jongbloed replaced Schrijvers (after 20 minutes)

3) Piet Schrijvers himself was partly to blame for what happened.

4) Jan Jongbloed is still alive and looks very healthy (and, a small detail, he has big, meaty fingers, which, in retrospect, gives extra significance to his much cited remark, during that same World Cup of 1978, that he played without gloves because otherwise he wasn’t able to ‘feel’ the ball).

Barrateira

De taberna van Barrateira was een hokje van drie bij drie meter waar je Ginja (eens soort kersenlikeur) kon krijgen, en wijn van het land even verderop, goedkoop, als voor de geef. De allerarmste ploeteraars liepen er de hele dag door binnen, voor hartversterkertjes, of gewoon voor het onderhouden van de eigen beschonken staat (voorzover daar verschil tussen bestond). Barrateira trouwde tegen alle regels in op latere leeftijd voor een tweede keer – ze was toen al bijna tachtig -, en zag ook deze echtgenoot sterven. En steeds bleven haar ogen stralen, al viel er de laatste tijd soms ook iets dofs in te zien. Maar dat kan staar zijn geweest.

Mr Djaby

Lusteloos bladerend in de advertentiepagina’s van het lokale Portugese krantje, valt mijn oog op een fotootje in de rechterbovenhoek, waarop een jonge Afrikaan enigszins beteuterd voor zich uit staart. De jonge Afrikaan blijkt ‘Meester Djaby’ te heten en beweert in de bijgevoegde annonce dat hij de ‘troonopvolger van de Sjeik van het grootste spirituele centrum van Oost-Afrika' is. Meester Djaby blijkt een alleskunner die zowel het heden heelt als de toekomst voorspelt. De lijst van zijn specialiteiten is indrukwekkend. Hij is ‘snel’ en ‘efficiënt’ (twee eigenschappen kortom die Portugezen zo hardnekkig lijken te ontberen) in ‘het oplossen van conflicten, gebrek aan succes, depressies, zaken, liefde, afgunst, slechte ogen, hekserij, seksuele kilte van beide geslachten, hetzij van dichtbij, hetzij van een afstand.’ Het meeste is bekend en al eerder gedaan. Wat de hekserij in het rijtje doet zie ik niet zo; alsof de Portugezen daar nog zo zwaar onder gebukt gaan. Waarschijnlijk had hij dit er maar bij gezet omdat hij dit specialisme nu eenmaal beheerste en je tenslotte nooit kon weten. In zijn geboortedorp in Afrika had daar nog de meeste loop in gezeten, alhoewel ook ‘seksuele kilte’ het daar redelijk had gedaan. Dat hij zich, eenmaal in Portugal, gedwongen zag zijn lijst met enkele moderne ziektes aan te vullen, blijkt uit de rest van de lijst. Ook voor diabetes, darmkanker en ‘andere kanker’ draait Meester Djaby zijn hand niet om, zomin als voor ‘bloedarmoede, gonorroe en hepatitis.’ Vooral ook zegt Meester Djaby zeer bedreven te zijn in ‘het genezen van kwalen die normaal gesproken chirurgische ingrepen nodig maken.’ Een meester van de angst kortom, souteneur van klein en groot leed, waar de missionarissen Goddank weinig greep op hebben gekregen.